Mẹ Maria

 

Hiến chế Lumen Gentium (Tín lý về Giáo Hội), chương VIII số 55 có viết “Thánh Kinh Cựu ước cũng như Tân ước và Thánh Truyền đáng kính trình bày càng lúc càng sáng tỏ hơn vai trò của Mẹ Đấng Cứu Thế trong nhiệm cục cứu độ, và như muốn mời gọi chúng ta chiêm ngắm vai trò ấy”. Ở đây chỉ xin trình bày 3 khía cạnh về Mẹ Maria:

1. Đức Maria – Người Nữ đầy ân sủng

Thiên sứ Gariel của Thiên Chúa chào Đức Maria “χαιρε Κεχαριτωμένη ‘ОКύριος Мετασου”[1], nghĩa là “Mừng vui lên, hỡi Đấng đầy ân sủng, Đức Chúa ở cùng bà”[2]. Κεχαριτωμένη có nghĩa là “Đầy ân sủng”. Cụm từ Κεχαριτωμένη được lột tả khá rõ nghĩa trong tiếng Anh: favored one”[3]. 

Đầy ân sủng hay Κεχαριτωμένη hay Favored nghĩa là gì? Để hiểu tròn đầy ý nghĩa của cụm từ này trước tiên chúng ta hãy tìm hiểu cấu trúc của từ này. Κεχαριτωμένη (tiếng HyLap), Favored one (tiếng Anh)- Đầy ân sủng (tiếng Việt) được chia ở dạng Động- Tính từ- Bị động, dạng thì này rất ít thấy trong tiếng Việt chúng ta. Để đơn giản hóa, ta xét Κεχαριτωμένη ở ngôn ngữ tiếng Anh: Favored.

Thật vậy, từ “favored-đầy Ơn Sủng” là một Động-Tính từ -Bị động. Favor là một Động từ, nó diễn tả một hành động. Mà chủ thể của hành động này là Thiên Chúa, chính Thiên Chúa đổ ân sủng. Còn Đức Mẹ-một thọ tạo thì được đổ Ơn sủng, được nhận lãnh Ơn Sủng từ Thiên Chúa-Đấng tạo ra thọ tạo. Ngoài ra, động từ “Favor –Đầy Ơn Sủng” này lại mang một sắc thái của một tính từ; như thế ban đầu là Favor rồi + ed thành Favored, đó là tính từ “đầy”, “đầy ân sủng” chứ không vơi. Và người đầy đó chính là Đức Mẹ. Tình trạng đầy ân sủng được ban từ ngàn đời và theo Mẹ suốt cuộc đời. Sau cùng từ “Favored one– Đầy Ơn Sủng” lại được viết ở thể bị động khi đi chung với từ “one” vì Đức Mẹ là người nhận ơn, và Thiên Chúa là người đổ ơn.

Như vậy, Favored, hay Κεχαριτωμένη– Đầy Ân Sủng của Mẹ nói cho ta một bản chất không thay đổi vì đây là tên do chính Thiên Chúa ban tặng cho Đức Mẹ. Vì vậy, tên này chỉ có mình Đức Mẹ có, và theo Đức Mẹ suốt dòng lịch sử và mãi đến ngàn đời như lời Đức Mẹ nói tiên tri “Từ nay hết mọi đời sẽ khen tôi diễm phúc”[4].

Cứ lẽ thường, khi ta đọc tên ai, ta cũng muốn biết tên ấy có nghĩa gì. Điều này càng rõ hơn trong Kinh Thánh. Cụ thể, trong Tân ước, khi Chúa Giêsu đổi tên Simon thành Phêrô thì Ngài sẵn có một sứ vụ cho Phêrô: “Anh là Phêrô, nghĩa là Tảng Đá, trên tảng đá này, Thầy sẽ xây Hội Thánh của Thầy, và quyền lực tử thần sẽ không thắng nổi. Thầy sẽ trao cho anh chìa khóa Nước Trời: dưới đất, anh cầm buộc điều gì, trên trời cũng sẽ cầm buộc như vậy, dưới đất anh tháo cởi điều gì, trên trời cũng sẽ tháo cởi như vậy”[5]. Cũng thế, nếu như Mẹ được Sứ thần Gariel gọi là “Đầy ân sủng”, thì tên ấy đã được Thiên Chúa trao gởi một sứ vụ. Vậy, sứ vụ của Đức Maria là gì? Thưa đó là Thing Lặng.

2. Đức Maria – Người Nữ thing lặng

 Vâng, Thing Lặng nơi Đức Maria hoàn toàn là một sứ vụ. Bởi đây không phải là sự thing lặng trống rỗng, cũng không chỉ là sự thing lặng của một nét tính cách con người nhưng vượt xa hơn, sự Thing Lặng này là một nhân đức: nhân đức Thing Lặng. Thật vậy, cả cuộc đời Mẹ sống tròn đầy nhân đức Thing Lặng và nhờ vậy Mẹ đã chu toàn sứ vụ và hoàn tất ý định của Thiên Chúa cách tốt đẹp nhất. Trước tiên, kế hoạch cứu độ của Thiên Chúa sẽ bị “dịch hướng”, nếu không có nhân đức Thing Lặng của Mẹ. Nhờ nhân đức Thing Lặng, mà Mẹ “hằng ghi nhớ mọi kỷ niệm và suy đi ngẫm lại trong lòng”[6]. Bởi thế, Mẹ đã hoàn toàn vâng phục sứ vụ Thiên Chúa trao: “Vâng tôi đây là nữ tỳ của Chúa, xin Chúa cứ làm cho tôi như lời sứ thần nói”[7]. Ngoài ra, nhân đức Thing Lặng tiếp tục giúp Mẹ hoàn tất sứ vụ chung sống với Giuse trong tự do và thanh thản khi chân nhận rằng trẻ trong dạ dần lớn lên. “Và này đây bà sẽ thụ thai và sinh hạ một con trai, và đặt tên là Giêsu”[8]. Như thế, nhân đức Thing Lặng của Mẹ không phải là “sự thinh lặng lịm tắt, hư mất, nhưng đúng hơn đó là nhân đức cột trụ để phát sinh những nhân đức khác”[9] hầu chu toàn sứ vụ Thiên Chúa. Kế đến, nhân đức Thing Lặng của Mẹ Maria giúp Thiên Chúa hoàn tất công trình cứu độ của Ngài. Thánh Gioan tông đồ tỏa sáng nhân đức Thing Lặng của Mẹ Maria dưới chân thập giá “Đứng gần thập giá Đức Giêsu có thân mẫu Người…”[10]. Thật vậy, có người  mẹ nào không xót thương con mình, đứa con mình đã đứt ruột sinh ra. Đứng dưới chân thập giá, chắc chắn Mẹ Maria đã chứng kiến tận mắt thân xác đau thương của con, chứng kiến từng hơi thở khó nhọc của con, và tột đỉnh chứng kiến sự gục đầu tắt thở của con. Tuy nhiên trước, trong, và sau tất cả những biến cố đau thương ấy, ta không tìm thấy bất kỳ một bản văn Tin mừng nói riêng, hay Kinh thánh nói chung viết về một Đức Maria gào thét bi ai trước cái chết của con Mẹ, thậm chí dẫu một lời cũng không thốt ra khỏi môi miệng Mẹ. Có thể nói sự thing lặng của Mẹ Maria phản chiếu sự thing lặng của cả Ba Ngôi Thiên Chúa và Triều Thần Thánh trên trời. Đó là khoảng thing lặng thánh của Cả Ba Ngôi và Mẹ Maria, tất cả đang thực hiện chung “một nhịp thing lặng” để đụng chạm vào tâm hồn của Chúa Giêsu hầu tiếp thêm sức mạnh cho Ngài để hoàn tất thánh ý Chúa Cha. Như thế, nhân đức Thing Lặng nơi Mẹ Maria đã góp phần hoàn tất công trình cứu độ của Chúa Cha.

3. Đức Maria – Người Nữ lắng nghe

Nếu chúng ta tôn vinh và yêu mến Đức Maria là Người Nữ đầy ân sủng và là Người Nữ thing lặng, thì cũng không quá lời khi ta tiếp tục ca khen Đức Maria là Người Nữ lắng nghe. Nếu thánh Vincent Pallotti khuyên dạy chúng ta: “Silence is a gift of God, to let us speak more intimately with God”[11], “Thing lặng là một món quà của Thiên Chúa, để chúng ta trò chuyện thân mật với Ngài hơn nữa”, thì chúng ta có thể gợi hứng từ tư tưởng của thánh nhân để tán dương Mẹ Maria rằng “Nhân đức Thing lặng là món quà của Thiên Chúa ban để Mẹ tiếp nối sứ vụ của Thiên Chúa đó là làm bùng lên sức sống thần linh của Thiên Chúa. Chúng ta còn nhớ câu chuyện Tiệc Cưới Cana với câu nói bất hủ của Mẹ “Họ hết rượu rồi”[12]. Mẹ Maria là phụ nữ gốc Do thái, đoan trang đức hạnh, đâu phải “dân nhậu” mà biết hết rượu! Thế nhưng cái biết của Đức Maria là cái biết của nhân đức Lắng Nghe. Nhờ biết Lắng Nghe Mẹ biết quan sát, nhờ biết Lắng Nghe, Mẹ biết mẫn cảm, và nhờ biết Lắng Nghe Mẹ đã cứu đôi tân hôn một bàn thua trông thấy! Thật mất vui khi thực khách đang vui mà hết… rượu![13] Hơn nữa, ruợu mới mà Mẹ chỉ cho gia nhân chính là Rượu Mới của Giao Ước mới đó là Chúa Giêsu. Mẹ tin rằng có Chúa Giêsu thì sẽ không thiếu rượu và Ngài chính là Rượu Mới[14]. Ai uống Ngài sẽ không bao giờ khát nữa. Như thế nhờ nhân đức Lắng Nghe Mẹ Maria trao gởi đến Tiệc cưới Cana nói riêng, và con cái mình nói chung một sức sống mới của Thiên Chúa trong Đức Giêsu Kitô, Con của Mẹ. Ngoài ra, tác giả Luca còn cho thấy nhân đức Lắng Nghe của Đức Maria tiếp tục  biểu lộ sức sống thần linh của Thiên Chúa nơi lễ Ngũ Tuần. Công vụ Tông đồ thuật lại, tuy Chúa Giêsu đã phục sinh và đã hiện ra nhiều lần cũng như đã ở lại 40 ngày để nâng đỡ dạy dỗ các môn đệ, nhưng các ông vẫn còn chưa hết sợ hãi, các ông vẫn lên lầu trên để trú ngụ vì sợ[15]. Thế nhưng, nhờ sự tinh tế của con tim biết Lắng Nghe mà Mẹ Maria thấu cảm tâm hồn các ông. Tuy Luca không viết Mẹ Maria trò chuyện gì với các môn đệ, nhưng Luca lại nhấn mạnh sự hiện diện của Mẹ làm cho các môn đệ “tất cả đều đồng tâm nhất trí với nhau, chuyên cần cầu nguyện”[16]. Đây chính là hoa trái của nhân đức Lắng Nghe nơi Mẹ. Hơn nữa, có thể nói hoa trái vĩ đại nhờ nhân đức Lắng Nghe của Mẹ chính là Tặng Phẩm Thần Linh Chúa Cha, và những ân phẩm của Chúa Thánh Linh đã ban cho Mẹ và các môn đệ trong ngày lễ Ngũ Tuần. Như thế, nhờ nhân đức Lắng Nghe Mẹ đã nối tiếp sức sống thần linh của Thiên Chúa và lan tỏa nơi các môn đệ. Và ngày nay, Mẹ vẫn tiếp tục cùng với Chúa Thánh Thần để khơi dậy và làm bùng lên sức sống ấy.

Tóm lại, Đức Maria- Người Nữ đầy ân sủng, Đức Maria- Người Nữ thing lặng và Đức Maria- Người Nữ lắng nghe chính là tặng phẩm mà Thiên Chúa ưu ái trao ban cho Hội thánh, cho Hội dòng và cho từng người chúng ta. Cha Karl Rahner, SJ. Đã nói: “Thiên Chúa cũng ban cho từng người chúng ta tràn đầy Ân Sủng để thi hành Một Sứ Mạng và Một Ơn Gọi để ta hoàn tất trong dòng chảy lịch sử Cứu độ của Ngài”. Như thế, tên của mỗi người chúng ta cũng tràn đầy Ân Sủng của Thiên Chúa, được Ngài chúc phúc và  chắc chắn Thiên Chúa cũng kèm theo một Sứ Mạng cho mỗi người chúng ta. Ước mong sao, khi hiểu thêm, khi biết thêm về Mẹ chúng ta được tăng trưởng thêm trong đức Tin, đức Cậy, đức Mến ngõ hầu chúng ta thoát ra khỏi tình trạng đau lòng mà Triết gia Ludwig Feuerbach chia sẻ “Ở đâu đức tin về Mẹ Thiên Chúa lu mờ thì đức tin về Con Thiên Chúa và về Thiên Chúa cũng bị lu mờ”[17], nhưng hăm hở thi hành lời truyền của Thầy Chí Thánh để lại “Anh em hãy đi khắp tứ phương thiên hạ, loan báo Tin mừng cho mọi loài thụ tạo”.

Thanh Duyên, FMSR

[1] X. Novum Testamentum Graece, Deutsche Bibelgesellschaft, Ed XXVII, (KATA ΛOYKAN  1, 28), tr. 152

[2] X. Lc 1, 28

[3] X. The New American Bible, 1987, World Catholic Press, Lc 1, 28

[4] X. Lc 1, 48

[5] Mt 16, 18-19

[6] X. Lc 2, 19

[7] X. Lc 1, 38

[8] X. Lc 1, 31

[9] X. Đan sĩ Chartreux, 2001, Ngôi Trường Thing Lặng, XXV, tr. 130

[10] X. Ga 19, 25

[11] X. Ronda De Sola Chervin, CMJ, Quotable Saints, Marian Publishers, mục 10, tr. 71.

[12] X. Ga 2, 3

[13] X. J.Nguyen, O.P, Tìm Hiểu Kinh Thánh , 2010, NXB Tôn Giáo, VI, 2, tr. 256

[14] X. GKPV, chú thích I, trang 2355.

[15] X. Cv 1, 13

[16] X. Cv 1, 14

[17] X. Youcat Viet Nam, 2013, NXB Toân Giaùo, ch. 2, tr. 85.